به گزارش وطن شهر و به نقل از اکوایران، با بررسی قوانین سالانه بودجه و میزان عملکرد آن و سنجش موفقیت عملکردها در رسیدن به اهداف برنامه ششم توسعه، ضعف‌ها و نارسایی‌هایی در زمینه بودجه مربوط به طرح‌های عمرانی آشکار می‌شود که نیاز به اصلاح دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس تحت عنوان گزارشی، به بررسی دقیق مشکلات موجود در دوران برنامه ششم توسعه پرداخته و در نهایت پیشنهاداتی در اصلاح متن برنامه هفتم توسعه برای ساماندهی بیشتر به وضعیت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ارائه کرده است.
فاصله ۱۰ درصدی میانگین بودجه طرح‌های عمرانی با هدف‌گذاری برنامه ششم
تملک دارایی‌های سرمایه‌ای یکی از ردیف‌های هزینه‌ای قانون بودجه است که در دل آن بودجه تخصیص یافته به طرح‌های عمرانی نیز قرار دارد. با بررسی قوانین سالانه بودجه و گزارش‌های عملکردی آن، میزان انحرافات از برنامه ششم توسعه آشکار می‌شود.
بر اساس برنامه ششم توسعه سهم اعتبارات عمرانی از کل مصارف بودجه باید در سال پایانی به ۲۳ درصد می‌رسید. این درحالیست که بیشترین سهم اختصاص یافته به بودجه عمرانی در سال ۱۴۰۰ با سهم ۱۷ درصد رقم خورد.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد میانگین سهم تخصیص داده شده به بودجه عمرانی در طول سال‌های برنامه توسعه ششم کمتر از ۱۳ درصد به ثبت رسیده است.
عدم موفقیت در تمرکززدایی طرح‌های عمرانی ملی و کاهش شفافیت مالی
در دوران برنامه ششم توسعه، رویکرد تمرکززدایی عملکرد موفقی نداشته است. قرار بر این بود که تمرکز از طرح‌های عمرانی ملی به طرح‌های استانی منتقل شود به طوریکه ۳۰ درصد از بودجه‌ی طرح‌های عمرانی در بخش استانی به مصرف برسد، اما در عمل این منابع از سال ۱۳۹۷ وارد طرح‌های عمرانی متفرقه شده‌اند و چون توضیح با جزئیات و شفاف درباره آن‌ها ارائه نمی‌شود، می‌تواند باعث کاهش شفافیت و انضباط مالی دولت شود. برای نمونه در قانون بودجه ۱۴۰۲ حدود نیمی از منابع بودجه عمرانی در قالب ردیف‌های متفرقه توزیع شده است.
منابع محدود و نیازهای نامحدود
در حال حاضر ۲۶۰۵ طرح عمرانی در دست اجراست که اعتبار کل تخصیص داده شده به آن‌ها ۱۳۱ هزار میلیارد تومان است. مشخصا وقتی طرح‌های زیادی همزمان در حال اجرا هستند و محدودیت منابع نیز وجود دارد، بخش زیادی از سرمایه ملی قفل می‌شود، چراکه طرح‌های عمرانی جدید تا وقتی به ثمر نرسیده‌اند، هزینه‌هایشان افزایشی است و عموما عایدی نیز ندارند.
حدود ۷۰ درصد از طرح‌های در دست اجرا، غیرمستمر هستند یا به عبارت دیگر بالاخره هزینه ساخت آن‌ها تمام می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که میانگین نیمه عمر طرح‌های غیر مستمر به بالای ۱۶ سال رسیده است. پیشبینی می‌شود که با فرض تخصیص کامل بودجه مربوطه در ۱۴۰۲، برای اتمام طرح‌های مذکور به ۱۲۷۲ همت نیاز است. این مبلغ که تقریبا هم اندازه کل بودجه عمومی مورد نیاز کشور در یک سال است، مشخصا بار مالی سنگینی در پی دارد.
با توجه به اینکه نمی‌توان هزینه‌هایی چنین سنگین را در بازه کوتاهی پرداخت کرد، بیش از پیش نیاز به اولویت بندی اتمام طرح‌های عمرانی آشکار می‌شود. پیشنهاد می‌شود تا دولت به منظور جلوگیری از هدررفت این منابع به غربالگری طرح‌های عمرانی بپردازد و طرح‌هایی با قدمت بسیار زیاد را تعیین تکلیف کند.
همچنین انتظار می‌رود تا تعریف طرح‌های عمرانی جدید قاعده‌مند شده و در این راستا برای ایجاد تغییراتی در احکام برنامه هفتم توسعه اقدام شود.
