به گزارش وطن شهر و به نقل از سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران؛ اگر گذرتان به بهشت زهرا(س) بیفتد، بی شک زنان و مردانی را می بینید که در میان قبرها کمین می کنند تا با مشاهده سوگواران، خود را به آنها برسانند و با ریختن گندم، گلاب، گل و… بر روی مزار عزیزان از دست رفته، طلب پول یا با همراهی در سوگواری و خواندن دعا کسب درآمد کنند.
موضوع متکدیان این منطقه یا به طورکلی پایتخت، تنها مختص شهر تهران نیست و در سایر نقاط دنیا نیز به چشم می خورد. اما بی شک نیاز به برخورد و ساماندهی دارد. یکی از کلونی های متکدیان تهران محدوده بهشت زهرا(س) است که به دلیل تراکم جمعیت غیربومی، توزیع نذورات، بازار داغ خیرات از سوی بازماندگان اموات و فراهم بودن امکانات زیرساختی از جمله سرویس های بهداشتی، محیط مناسبی برای فعالیت متکدیان است که موجب نارضایتی بسیاری از شهروندان تهرانی شده است.
برخورد و ساماندهی متکدیان، یک ضرورت است
سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران به منظور رفع آسیب متکدیان پایتخت به ویژه در محوطه بهشت زهرا(س)، پایگاه خدمات اجتماعی راه اندازی کرده است تا به شکل ویژه این آسیب اجتماعی برچیده شود. در همین راستا در این گزارش نگاهی انداخته ایم به فعالیت پایگاه اجتماعی مستقر در محوطه بهشت زهرا(س) که شبانه روز در تلاش است به وضعیت متکدیان این محدوده رسیدگی و طرح های ساماندهی اجرا کند.
“بابک خسروی” که یکی از مددکاران سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران مستقر در پایگاه اجتماعی بهشت زهرا(س) است، درباره چگونگی فعالیت های این مرکز می گوید: “فعالیت های این پایگاه متفاوت تر از پایگاه های خدمات اجتماعی شهر تهران انجام می شود. در واقع باید بگویم اینجا کمی تخصصی تر فعالیت ها دنبال می شوند.”
وی می افزاید: “ساماندهی متکدیانی که اغلب از شهرستان ها به تهران آمده اند، در دستور کار قرار دارد. به طوری که در چند ماه اخیر ۲۵ مورد ساماندهی شدند.”
خسروی می گوید که ساماندهی ها براساس اولویت بندی مانند سالمندان، خانواده و نوزادان انجام می شود و موارد ویژه نیز به صورت اورژانسی با مشارکت سایر نهادهای مسئول، ساماندهی می شوند.
این مددکار پایگاه اجتماعی بهشت زهرا(س) ادامه می دهد: “ساماندهی متکدیان از جمله فعالیت های این پایگاه است. چرا کودکان، زنان، افراد سالمند، افراد معتاد به مواد مخدر و مواردی از این دست، کسب و کارشان تکدی گری است و از این طریق، امرار معاش می کنند. به همین منظور نیز گشت زنی های مداومی به شکل ویژه صورت می گیرد.”
خسروی در پاسخ به این سوال که متکدیان در این محدوده بیشتر چگونه افرادی هستند، می گوید: “از پایش مداوم این منطقه مشخص شده است که اغلب این متکدیان ساکن شهرهای حومه جنوب تهران هستند و شغل رسمی شان تکدی گری است. درصد بالایی نیز اتباع هستند به ویژه کودکان و زنان.”
خسروی درباره شیوه فعالیت های این پایگاه خدمات اجتماعی می افزاید: “فعالیت این پایگاه شبانه روزی است تا در صورت مشاهده این افراد، طرح ساماندهی اجرا شود.”
به گفته این مددکار اجتماعی، سازمان بهشت زهرا(س)، خیران، خیریه ها و گاه شهروندان همکاری بسیار نزدیکی به منظور کاهش آسیب های اجتماعی با این پایگاه اجتماعی دارند، البته برخی از متکدیان به دلیل اختلاف با خانواده ها و بی سرپناهی دست به تکدی گری می زنند که پس از شناسایی و اقدام مددکارانه، این افراد به خانواده ها بازگردانده می شوند.
نقش کلیدی شهروندان در کاهش تکدی‌گری و فعالیت مافیای متکدیان
برای اینکه ابعاد موضوع تکدی گری را به شکل دقیق تر بررسی کنیم، به سراغ “دیهول” کارشناس مسائل اجتماعی سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران رفتیم. وی در این باره می گوید: “پدیده تکدی گری یکی از معضلات اجتماعی شایع در بسیاری از کلان شهرها و کشورهای در حال توسعه است. با این تفاوت که میزان بروز، زمینه‌ها و عوامل گسترش آن و نحوه مقابله با آن بر حسب ویژگی های اقتصادی – اجتماعی متفاوت است.”
وی می افزاید: “کشور ایران از بروز پدیده تکدی گری و پیامدهای این معضل مصون نیست، گرچه آمار و اطلاعات دقیقی از دامنه این موضوع در دست نیست. اما پدیده تکدی گری از قدیمی ترین مسائل اجتماعی در جوامع به شمار می رود که شکل و شمایل آن متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دچار تغییرات روز افزونی شده است.”
برخورد با تکدی‌گری، یکی از اولویت های اقدامی سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی است
با توجه به اینکه معضل تکدی گری در گوشه و کنار کلانشهر تهران جریان دارد و برخورد با مافیای تکدی گری یکی از برنامه هایی است که در دستور کار سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی قرار دارد، به سراغ پیمان ضیایی معاون حمایت‌های سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران رفتیم.
وی در این خصوص می گوید: “اقدامات گسترده ای برای کاهش تکدی گری از سوی سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران صورت گرفته است. به طوریکه در مجتمع فوریت های اجتماعی شهرداری تهران، ۱۵ دستگاه در زمینه کاهش تگدی گری فعالیت دارند.”
وی با اشاره اینکه در یک بازه زمانی دو هزار و ۵۰۰ نفر از متکدیان شهر تهران ساماندهی شده اند، می افزاید: “۲۸ پایگاه خدمات اجتماعی و گشت های حامی شهر در شهر تهران فعالیت دارند که در صورت مشاهده متکدیان اقدام به ساماندهی این افراد می کنند. از سوی دیگر اگر این افراد در قالب طرح ساماندهی معتادان متجاهر مشاهده شوند نیز مورد ساماندهی قرار خواهند گرفت.”
ضیایی خاطرنشان می کند که متکدیان غیر حرفه ای پس از غربالگری به مراکزی همچون سازمان بهزیستی، کمیته امداد حضرت امام(ره) و نهادهای مربوطه معرفی و متکدیان حرفه ای نیز به مراجعه قضایی ارجاع داده می شوند.
