به گزارش وطن شهر و به نقل از ایسنا, شادی مالکی مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، با تأکید بر اینکه معاینه فنی در کشور ما قدمتی نزدیک به نیم قرن دارد و در دنیا نیز قدمتی ۱۰۰ ساله دارد، گفت: کشورهایی که در حوزه حمل و نقل وضعیت و کیفیت مناسب تری دارند، هوای این شهرها نیز دارای شرایط قابل قبولی هستند و در صنعت معاینه فنی اقدامات بسیار مستمر، مثمر ثمر و قابل قبولی ارائه دادند، بگونه ای که بسیاری از ضوابط و قوانین ما نیز به نوعی الگوبرداری از همین کشورهایی است که در صنعت معاینه فنی توسعه یافتهاند.
وی بیان کرد: اولین خطوط مکانیزه معاینه فنی در کشورمان در سال ۱۳۷۹ راه اندازی شد و میتوانیم بگوییم تهران پیشگام در صنعت معاینه فنی در کشور است و امروزه نیز نزدیک به ۶۸۰ مرکز معاینه فنی در کل کشور داریم که به خودروهای سبک خدمت رسانی می کند و در تهران ۶۴ خط مکانیزه داریم که معاینه فنی خودروهای سبک را انجام می دهند.
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، افزود: همچنین سه مرکز ویژه خودروهای سنگین در قالب سه خط مکانیزه داریم و شش مرکز هم با ۱۱ خط برای موتورسیکلت ها تجهیز شدند.
وی ادامه داد: رصد و پایش منابع آلایندگی متحرک باید در مراکز ذیصلاح که مجوزهای لازم را از دستگاههای ذیربط دریافت کرده، انجام شود که در تهران نیز زیرساختهای خیلی خوبی است، بگونهای که در تهران ۱۷ مرکز ثابت و ۱۵ خط سیار داریم. از سال گذشته تا به امروز یعنی در ۱۰ ماه گذشته بعد از گذشت پنج سال که هیچ گونه توسعه زیرساخت نداشتیم ۱۰ خط مکانیزه به خطوط مکانیزه معاینه فنی در شهر تهران اضافه شده و مجموعا حدود ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو، میزان پذیرش مان افزایش یافته و امروز با افتخار می توانیم ادعا کنیم کلیه خودروهایی که پلاک تهران هستند بدون هیچ گونه معطلی در صف های انتظار، میتوانند ظرف مدت کمتر از نیم ساعت چنانچه خودرویشان دارای نقصی نباشد، معاینه فنی دریافت کنند.
مالکی با تأکید بر اینکه اتفاق بسیار خوبی که در انتهای سال گذشته در تهران رقم خورد بحث پایان صف های طولانی بود، گفت: تمام شهروندان، مراکز معاینه فنی را با صف های طولانیش می شناختند که با تدابیری که شهردار تهران و معاون حمل و نقل و ترافیک داشتند زیرساخت هایی را فراهم کردیم تا شهروندان بتوانند بدون این که مراجعه حضوری داشته باشند، از طریق «سامانه تهران من» نسبت به نوبت گیری اقدام کنند که البته کار راحتی نبود و بایستی زیرساخت هایش فراهم می شد که نهایتاً این زیرساخت ها در اسفند ماه گذشته فراهم شد و ۱۰ مرکز پذیرش صرفا اینترنتی شد و امروزه بالغ بر۵۰ درصد کل ظرفیت مراکز از طریق نوبت گیری اینترنتی قابل دسترس است.
وی ادامه داد: تعدادی از مراکز را همچنان به صورت پذیرش اینترنتی و حضوری نگه داشتیم تا اگر افرادی باشند که به زیرساخت های اینترنت و سامانه «تهران من» دسترسی نداشته باشند شرایط برای این افراد و عموم شهروندان مهیا باشد. استقبال خیلی خوبی شد و هر ساعت که به مراکز معاینه فنی مراجعه کنید، صرفا تعدادی از خودروها که در خطوط در حال انجام آزمایش ها هستند را می بینید و هیچ گونه معطلی برای شهروندان وجود ندارد.
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، ادامه داد: درخواست های زیادی از سوی افراد شاغل داشتیم چراکه عنوان می کردند، در ساعات کار اداری نمیتوانند به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند و به همین دلیل سه مرکز به صورت شبانه روزی از سال گذشته مشغول به فعالیت است و حتی در بازه های زمانی ایام تعطیل مثل جمعه ها و سایر مناسبت های تعطیل نیز مراکز منتخبی در شهر تهران باز هستند و خدمات رسانی می کنند.
راه اندازی دومین تعمیرگاه مخصوص بانوان در شرق تهران
وی بیان کرد: یکی از رویکردها و تغییرات مهمی که در ستاد معاینه فنی تهران رخ داد تعقیب این رویکرد بود که همواره از شهروندان خواهش می کنیم فارغ از الزامات قانونی، حتما بابت اینکه از صحت عملکرد خودرویشان مطلع شوند به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند.
مالکی افزود: برای این که چنین رویکردی تسری پیدا کند و شهروندان یک ارتباط و پیوند دوستی با مراکز معاینه فنی داشته باشند؛ سعی کردیم که خدمات جانبی خودرویی در مراکز ارائه شود. یعنی اگر شهروند تهرانی هر مشکل یا موضوعی در حوزه خودرویش دارد بتواند از طریق مراکز معاینه فنی آنها را رفع کند پس در گام اول در مراکز نظرسنجی انجام شد و به طور مثال در مرکز شهید آبشناسان که ۳۰ درصد مراجعه کنندگان خانم ها بودند متقاضی ایجاد و راه اندازی تعمیرگاهی بودند تا به خانم ها سرویس دهی کنند. با توجه به این نظرسنجی، در یکی از مراکز نسبت به احداث و راه اندازی تعمیرگاهی که صرفا به خانم ها خدمات دهد و تعمیرکاران و متخصصانش هم بانوان باشند اقدام کردیم و مرکز دوم هم ظرف یکی دو ماه آینده در شرق تهران راه اندازی می شود.
خرید و فروش خودرو در مراکز معاینه فنی
مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، ادامه داد: این اتفاق با دو رویکرد رقم خورد؛ رویکرد اول بحث خدمات رسانی بهینه به شهروندان و بانوان بود و رویکرد دوم این که بسیاری از خانم ها هستند که در حوزه خودرویی دارای یک تخصص خاص هستند و خیلی فضایی برای اشتغال این افراد وجود نداشت و تعمیرگاه بانوان باعث شد این افراد که در این زمینه متخصص هستند، فعال شوند و فضایی برای کسب و کارشان مهیا شود.
وی اظهار کرد: مورد بعدی ایجاد واحدهای تعمیرگاهی تخصصی بود که توسعه پیدا کردند و راه اندازی شدند و حتی مواردی مثل خرید و فروش خودرو، کارواش، کارشناسی رنگ و بدنه را پیگیری می کنیم که در این مراکز انجام شود. همچنین در حال حاضر جلساتی با پلیس راهور داریم و خدماتی فراتر از خدمات معاینه فنی نیز در این مراکز به زودی توسعه پیدا خواهد کرد و شهروندان بهره مند خواهند شد. در این شرایط شهروندان مجبور نیستند برای کوچک ترین خدماتشان به سطح شهر بروند و ایجاد یک پردیس خودرویی و ایجاد فضایی که تمامی خدمات معاینه فنی را ارائه کند، مدنظر ماست.
به گفته مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، وقتی شهروندان این ارتباط را با مراکز معاینه فنی برقرار کنند قطعا خود را ملزم نمی بینند صرفا سالی یک بار بابت گواهی معاینه فنی به مراکز مراجعه کنند و این باعث می شود در شروع بسیاری از سفرها و ترددهای برون شهریشان به جای این که فکر کنند برای پایش خودرو و اطمینان حاصل کردن از صحت عملکرد خودرویشان به کجا مراجعه کنند، به مراکز معاینه فنی بروند.
گرفتن معاینه فنی را به سه ماه پایانی سال موکول نکنید
مالکی با بیان اینکه اتفاق خوب دیگر ایجاد میز خدمت بود که در مراکز معاینه فنی از سال گذشته راه اندازی شد و به صورت رایگان خدمات مشاوره ای به شهروندانی که در حوزه خودرویی هر گونه پرسش یا موضوعی داشته باشند ارائه میدهند، گفت: این خدمات توسط افراد کاردان مرکز معاینه فنی به افراد داده می شود.
وی همچنین در مورد میزان مراجعه به مراکز معاینه فنی، اظهار کرد: معمولا در فصولی که سرد می شود میزان مراجعه ها به مراکز معاینه فنی افزایش می یابد. بگونه ای که میانگین مراجعه روزانه در ماه گذشته حدود ۵۵۰۰ دستگاه بود؛ ولی در ماه های پایانی سال این عدد به ۸۰۰۰ خودرو در روز هم می رسد که درخواست ما از مردم این است که گرفتن معاینه فنی را به سه ماه پایانی سال موکول نکنند و همین امروز با مراجعه به مراکز معاینه فنی از طریق نوبت گیری اینترنتی بسیار راحت معاینه فنی بگیرند.
به گفته مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، در بیش از ۵۰ درصد از مراکز ما نحوه پذیرش خودروها به صورت نوبت گیری اینترنتی است. یعنی به سامانه «تهران من» مراجعه می کنند و نوبت گیری می کنند و در صورتی که خودرو نقصی نداشته باشد در کمتر از نیم ساعت موفق به دریافت گواهی معاینه فنی می شوند.
وی تأکید کرد: از بین خودروهایی که برای بار اول به ما مراجعه می کنند تقریبا ۲۹ درصد خودروها در نوبت اول موفق به دریافت گواهی معاینه فنی نمی شوند و مراکز تعمیرگاهی در مراکز معاینه فنی راه اندازی شده که به علت تسریع و تسهیل ارائه خدمات به شهروندان تهرانی است و در صورت تمایل و به شکل اختیاری می توانند مراجعه کنند و نسبت به رفع نقص خودرویشان اقدام کنند و بعد از مراجعه مجدد نسبت به دریافت گواهی معاینه فنی موفق شوند و گواهی را دریافت کنند.
علل مردودی ۱۰ درصد خودروها، نقص در سیستم ترمز است
سهم ۴۰ درصدی موتورسیکلت ها در تصادفات درون شهری
مالکی با اشاره به اینکه از بین ۹۹۲ هزار خودرویی که در بازه زمانی هفت ماه گذشته مراجعه داشتند تقریبا ۷۶۷ هزار دستگاه خودرو مراجعه اول بودند که ۲۹ درصدشان به علت نقص در سیستم فنی و آلایندگی موفق به اخذ گواهی معاینه فنی نشدند، افزود: در سال ۱۴۰۱ ، ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو از بین یک میلیون و سیصد و چهار هزار دستگاه خودرویی که برای بار اول به ما مراجعه کردند نقص در سیستم آلایندگیشان بود و احصا و رفع نقص ۳۰۰ هزار دستگاه خودرویی که نقص در سیستم آلایندگی دارند خیلی به رفع آلودگی هوا کمک می کند.
وی همچنین گفت: تقریبا ۱۰ درصد علل مردودی به نقص در سیستم ترمز خودروها برمی گردد و اگر این خودروها در سطح شهر رفع نقص نشوند ممکن است منجر به بروز تصادفات درون شهری یا برون شهری شود.
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران ادامه داد: حتی در بخش موتورسیکلت ها هم تقریبا ۲۰ درصد از علل مردودی موتورسیکلت هایی که به ما مراجعه کردند نقص در سیستم ترمزشان بوده است. حالا با توجه به اعلام پزشکی قانونی مبنی بر اینکه در سال گذشته ۱۹هزار و ۴۰۰ کشته در تصادفات داشتیم و ۲۵ درصد تصادفات، تصادفات درون شهری بود و در تصادفات درون شهری سهم موتورسیکلت ها یک سهم ۴۰ درصدی است. بنابراین رفع نقص سیستم ترمز یک موتورسیکلت خیلی می تواند به کاهش تصادفات درون شهری کمک کند.
مالکی با بیان اینکه معمولا حدود سه تا پنج درصد خودروها در نهایت ممکن است موفق به گرفتن گواهی معاینه فنی نشوند و معمولا این میزان را در خودروهایی که سن بالایی دارند و به سمت مرز فرسودگی نزدیک می شوند بیشتر می بینید، ادامه داد: در سال گذشته طرحی را به عنوان طرح کنترل کنار جاده ای در کنار شریان های اصلی و بزرگراه ها پیاده سازی کردیم که با همکاری پلیس صورت گرفت و خودروها به صورت تصادفی متوقف می شدند و حتی خودروهایی که دارای معاینه فنی بودند نیز در آزمون های انتشار آلایندگی مورد سنجش قرار می گرفتند.
به گفته وی، از بین خودروهایی که در این طرح مورد سنجش و پایش قرار گرفتند بیش از ۴۰ درصد از خودروهایی که گواهی معاینه فنی داشتند، اما سنشان بالای ۱۰ یا ۱۲ سال بود با اینکه تنها یک یا دو ماه از گواهی معاینه فنی شان گذشته بود، در تست آلایندگی نمی توانستند نمره قابل قبول بگیرند؛ یعنی تعداد دفعات معاینه فنی دوره ای در خودروهایی که فرسوده اند یا سن بالا دارند حتما بایستی افزایش یابد؛ ولی در خصوص خودروهای دولتی و شخصی، خودرو با هر سنی، سالی یک بار به ما مراجعه می کند. یکی دیگر از پیشنهادها و درخواست ستاد معاینه فنی از متولیان امر این است که در میزان تعداد دفعاتی که خودروهای شخصی پر پیمایش و خودروهای دولتی به مراکز معاینه فنی مراجعه دارند، حتما بازنگری شود. این خودروها به دلیل پیمایش چند برابری نسبت به یک خودروی شخصی نیازمند پایش بیشتری در طول سال هستند.
رونمایی از معاینه فنی پرتابل تا پایان سال
وی در تشریح برنامه های آتی این ستاد با تأکید بر اینکه معاینه فنی پرتابل را در شش ماه دوم سال رونمایی خواهیم کرد، افزود: در خطوط سیار معاینه فنی ارتقاء خیلی خوبی را شاهد بودیم بگونه ای که در مرداد ماه امسال هشت خط سیار به ۱۵ خط افزایش یافت و دسترسی شهروندان در سطح محلات را به مراکز معاینه فنی افزایش داد. بطوریکه شهروند منطقه یک یا سه نیازی نباشد به مرکز بیهقی مراجعه کند و نسبت به گرفتن معاینه فنی اقدام کند. یکی دیگر از نقاط قوت این خطوط سیار استفاده از نقاط بی دفاع شهری بود. یعنی در بخش هایی که شاهد معضلات اجتماعی بودیم و نقاط بی دفاع بودند با هماهنگی که با شهرداران مناطق داشتیم زمین ها در اختیار واحد سیار معاینه فنی قرار گرفت و خطوط سیار در آنجا راه اندازی شد و این بخش به یک واحد خدمت رسان تبدیل شد. در گام دوم با توجه به درخواست بسیاری از شهروندان و بسیاری از سازمان ها و ارگان های دولتی که تعداد خودروی شاغل در آنها قابل ملاحظه بود نسبت به طراحی معاینه فنی پرتابل اقدام کردیم.
مالکی ادامه داد: در بسیاری از کشورهای دنیا معاینه فنی پرتابل راه اندازی شده و یکی از محسنات اجرای این طرح کاهش ترددهای درون شهری است که به دلیل دریافت گواهی معاینه فنی صورت می گیرد. ممکن است در یک سازمان دولتی یا یک شهرک مسکونی مثلا ۵۰۰ دستگاه خودرو وجود داشته باشد که مشمول گرفتن معاینه فنی باشند و باید در سطح شهر تردد کنند و بابت رفتن به مراکز معاینه فنی و دریافت گواهی ترافیک مضاعفی ایجاد شود. در طراحی گواهی معاینه فنی پرتابل امکان جا به جایی خط مکانیزه وجود دارد و به لحاظ فنی جک های هیدرولیک که روی این خطوط جانمایی شده و تأمین برقش از طریق ژنراتور صورت می گیرد امکان انتقال خط به محلی که متقاضیان در آنجا هستند، وجود دارد که در این شرایط از ترددهای درون شهری جلوگیری می شود.
وی ابراز امیدواری کرد که در شش ماه دوم سال با توجه به این که تقریبا مراحل طراحی های اولیه صورت گرفته و اخذ مجوزهای لازم از وزارت کشور و سازمان محیط زیست انجام شده وارد مرحله ساخت و برگزاری تشریفات قانونی شناسایی و انتخاب سرمایه گذار و پیمانکار شوند. این بخش مثل خطوط سیار با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و شرکت های داخلی و دانش بنیان صورت خواهد گرفت و امیدواریم تا پایان اسفند ماه بتوانیم اولین معاینه فنی پرتابل در سطح شهر را رونمایی کنیم.
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران بیان کرد: این امکان برای تمام بخش هایی که تعداد زیادی خودرو در آنها مستقر است، فراهم است و الزاما برای سازمان های دولتی نیست و شهروندان عادی هم می توانند در پرتابل باشند و مجتمع های پر واحد شهرک ها و برج های مسکونی و تمام بخش هایی که متقاضی باشند هم می توانند از این امکان استفاده کند. در مرحله نخست یک یا دو دستگاه معاینه فنی پرتابل را راه اندازی می کنیم و در صورتی که با استقبال مواجه باشد و طرح موفقی شود حتما توسعه پیدا می کند.
پیشنهاد بازنگری نرخ معاینه فنی در شهر تهران
مالکی در مورد وضعیت درآمدی ستاد معاینه فنی شهر تهران نیز با تأکید بر اینکه اگر به عنوان یک فعالیت درآمدی برای شهرداری تهران به آن نگاه کنید واقعا شهرداری تهران از انجام معاینه فنی منتفع نمی شود و حتی امسال با حمایت شهردار تهران سوبسیدی هم بابت انجام معاینه فنی به مراکز معاینه فنی داده شد، افزود: حدود ۱۸ میلیارد تومان بابت اورهال، تجهیز و تعمیر خطوط معاینه فنی که تقریبا در بیش از ۱۰ سال گذشته تعمیر اساسی صورت نگرفته بود بودجه ای را از شهرداری تهران دریافت کردیم و دقت داشته باشید که نرخ مصوب معاینه فنی که مصوب هیئت وزیران هم هست عدد ۹۲ هزار تومان بابت هر خودروی سبک با توجه به قیمت زمین و بسیاری از موضوعات نرخی است که خیلی در مقوله درآمدزایی موضوعیت نداشته باشد.
به گفته وی، معاینه فنی یک خدمت محیط زیستی و یک کار ارزنده در سطح شهر است و با سلامت شهروندان ارتباط مستقیم پیدا می کند. پایش خودروها به لحاظ ایمنی و فنی شاید کم اهمیت تر از بحث پایش خودروها در مقوله آلودگی هوا نباشد و وقتی رفع نقص ایمنی و فنی صورت می گیرد؛ تصادف را کاهش می دهد. اگر یک خودرو در یک شبکه بزرگراهی در یک بازه زمانی به سبب خرابی خودرو متوقف شود، ترافیک زیادی ایجاد می کند و مصرف سوخت را افزایش می دهد، لذا رفع نقص نقش پررنگی دارد و به همین علت مراکز معاینه فنی مورد حمایت شهرداری تهران قرار گرفت.
مالکی یادآور شد: در تهران بحث قیمت زمین و مقوله هایی از این دست را داریم و شاید این موضوع در سایر شهرها مثل تهران چندان حاد نباشد؛ ولی به هر جهت پیشنهاد دادیم در نرخ معاینه فنی بازنگری شود تا برای بخش خصوصی که می خواهد وارد این حوزه شود و سرمایه گذاری کند، توجیه بیشتری داشته باشد.
وی ادامه داد: اگر این افزایش صورت گیرد، شاید توجیه اقتصادی بیشتری داشته باشد. نزدیک به ۳۰ میلیارد برآورد هزینه برای مجموع خطوط سیار در ۱۵ خط بود بدون هزینه هایی که به دلیل ایجاد زیرساخت و فعالیت های عمرانی صورت گرفت و تمام این هزینه توسط بخش خصوصی و سرمایه گذاران انجام شد و معاینه فنی پرتابل نیز به همین شکل از طریق بخش خصوصی انجام خواهد شد؛ ولی اگر نرخ معاینه فنی نرخی نباشد که برای بخش خصوصی توجیه اقتصادی داشته باشد، ممکن است موضوعات جانبی و حواشی را در انجام درست، اصولی و استاندارد آزمون ها شاهد باشیم.
فرآیند جذب بخش خصوصی برای معاینه فنی
مالکی در تشریح فرآیند جذب بخش خصوصی با بیان اینکه سه گروه مرکز معاینه فنی داریم، تشریح کرد: یک بخش که تجهیزات، زمین، عرصه و ابنیه همه متعلق به شهرداری تهران است. بعد از آن بخش خصوصی زمینی را به عنوان آورده راه اندازی مرکز معاینه فنی به ستاد پیشنهاد می دهد و تجهیزات و تأسیسات نیز توسط بخش خصوصی خریداری می شود. در برخی از مراکز هم زمین، عرصه، ابنیه و تجهیزات متعلق به شهرداری تهران است، ولی راهبریشان به بخش خصوصی واگذار شده است؛ مثلا مراکز بیهقی، شهید آبشناسان، شقایق و شهید چمران مراکزی هستند که عرصه، ابنیه و تجهیزات متعلق به شهرداری تهران است اما راهبری به بخش خصوصی واگذار شده است.
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران ادامه داد: در جلساتی که با اتحادیه، صنف و بخش خصوصی به کرات داریم بحث نرخ معاینه فنی و این که عدد ۹۲۰۰۰ تومان به صرفه نیست مطرح شد، بطوریکه عنوان کردند با توجه به اینکه تعداد نفرات و پرسنلی که براساس ضوابط بالادستی باید در خطوط مستقر باشند و اجاره زمینی که برای انجام معاینه فنی و راه اندازی مرکزی که سرمایه گذاری شود اگر خدمات جانبی ارائه شده در آن مرکز نقش حمایتی و کمک کننده نداشته باشد، جنبه اقتصادی ندارد و در این شرایط بسیاری از دوستان متقاضی دریافت یک سوبسید یا حمایت دولتی هستند.
وی اظهار کرد: ما در شهرداری تهران هم که یک ارگان نیمه دولتی هستیم و یک سری از مراکز متعلق به شهرداری تهران است، در سال ۱۴۰۲ بودجه ای را حتی بابت پرداخت حقوق و مزایای پرسنل از شهرداری تهران به عنوان حمایت دریافت داشتیم. در غیر این صورت معمولا مراکز خیلی به لحاظ مالی منتفع نمی شوند.