مترو، بخش جدایی‌ناپذیر زندگی در لندن

شهره حامد/ متروی لندن قدیمی‌ترین شبکه حمل و نقل زیرزمینی در جهان است که ۴۰۰ کیلومتر طول دارد و با نام زیزمینی (Underground) و تونل یا تیوب (Tube) شهرت دارد و در بین مردم شناخته می‌شود. هرچند ۵۵ درصد خطوط این مترو روی زمین است. قدمت این مترو به سال ۱۸۶۳ میلادی بازمی‌گردد و یکی از گسترده‌ترین و شلوغ‌ترین متروهای شهری در جهان با ۲۷۰ ایستگاه به شمار می‌رود که روزانه تعداد باورنکردنی ۳ میلیون سفر در آن صورت می‌گیرد و در سال ۲۰۰۷، یک میلیارد نفر از مترو لندن استفاده کردند.

ایده ساخت راه‌آهن زیرزمینی لندن به سال‌‌های ۱۸۳۰ باز می‌گردد اما، به دلیل مخالفت‌هایی که به عمل آمد صدور مجوز ساخت آن در سال ۱۸۵۴تصویب شد. در سال ۱۸۵۵ یک تونل در شهر کوچک کیبل‌ورث که شرایطی مشابه به لندن داشت به طور آزمایشی ساخته شد و دو سال مورد استفاده و بررسی قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۸۶۱ پر شد.

تاریخچه

نخستین خط متروی لندن در تاریخ ۱۰ ژانویه سال ۱۸۶۳ آغاز به کار کرد. این خط  که متروپولیتن نام داشت بین دو نقطه پدینگتون و فرینگدون در مرکز شهر ایجاد شد. جالب است بدانید در روز افتتاحیه ۳۸ هزار نفر توسط آن جابه‌جا شدند. این خط که اکنون بخشی از خط «همراسمیث و سیتی» مترو لندن به حساب می‌آید، در واقع نخستین خط قطار شهری در جهان بود.

کلمه‌ Tube که به شبکه‌ این مترو  اطلاق می‌شود، اوایل قرن بیستم معرفی شد. این کلمه در واقع کوچک شده‌ نام مستعار Two Penny Tube است که اولین بار به خط مرکزی به دلیل کرایه‌ی دو پنی آن اختصاص داده شده بود.

اولین راه آهن الکترونیکی جهان

در آن زمان قطار با بخار کار می‌کرد و دود ناشی از آن برای مسافران حال ناخوشایندی را رقم می‌زد. اما در سال ۱۸۹۰ اولین راه آهن الکترونیکی در لندن  و جهان کار خود را آغاز کرد و رفته‌رفته تعداد خطوط متروی لندن نیز افزایش یافت. این فناوری به سرعت در سایر شهرهای اروپا، ایالات متحده، آرژانتین و کانادا گسترش یافت، به‌طوری‌که برخی از قطارهای بخار به قطارهای برقی تبدیل شدند و برخی دیگر از همان آغاز به‌صورت برقی طراحی شدند در زمان وقوع جنگ جهانی اول، شهرهای آتن، برلین، بوستون، بوینس آیرس، بوداپست، گلاسگو، هامبورگ، لیورپول، نیویورک سیتی، پاریس و فیلادلفیا دارای مترو با قطار برقی بودند.

گسترش مترو لندن

مترو لندن در طی این سال‌ها به تدریج گسترش یافته و تعداد خطوط آن به ۱۱ عدد رسیده است. خدمات‌رسانی به مسافرین در بعضی از خطوط ۲۴ ساعته است ولی در بیشتر خطوط از ساعت ۵ صبح تا ۱۲ شب مسافرین می‌توانند جابه‌جا شوند. میانگین سرعت با احتساب توقف در ایستگاه‌ها ۳۳ کیلومتر بر ساعت است و در خطوط شهری گاهی سرعت قطارها به ۹۵ کیلومتر بر ساعت نیز خواهد رسید.

اکنون این شبکه حمل و نقل با سالانه ۱.۳۴ بیلیون مسافر در ۲۷۰ ایستگاه و ۴۰۰ کیلومتر در حال جابه‌جایی مسافرین است.

اولین پله برقی مترو لندن

برای ورود و یا خروج به ایستگاه مترو، مسافرین می‌بایست پله‌های زیادی را طی نمایند، از این رو در سال ۱۹۱۱ نیز اولین پله برقی در پایتخت لندن افتتاح شد. هم اکنون در مترو لندن ۴۱۲ پله برقی و ۱۱۲ آسانسور فعال است. هر هفته پله برقی‌های مترو به اندازه‌ی دو بار سفر به دور کره‌ی زمین بالا و پایین می‌روند.

همچنین مترو دوکلند، دومین سیستم مترو با واگن‌های کوچک‌ و سبک‌تر است که در سال ۱۹۸۷ افتتاح شد و شرق لندن و گرینویچ را به دو طرف رودخانه تیمز ارتباط می‌دهد.

داستان نقشه مترو لندن

راه‌آهن زیرزمینی لندن در سال ۱۹۰۸ تمام شد، وقتی که هشت خط آهن مستقل مختلف یکی شدند و یک سیستم یکپارچه را ساختند. و حالا به نقشه‌ای نیاز بود که آن سیستم را نمایش دهد تا مردم بدانند کجا سوار و پیاده شوند. اما نقشه‌ی اولیه بسیار بسیار پیچیده بود. می‌توانستید رودها، آب‌ها، درختان و پارک‌ها را ببینید و حسابی سرگردان شوید. هری بک یک مهندس نقشه‌کش ۲۹ ساله بود که به صورت منقطع برای متروی لندن کار کرده بود. او بینشی کلیدی داشت، و آن این بود که مردمی که زیرزمین با قطار سفر می‌کنند خیلی اهمیت نمی‌دهند روی زمین چه اتفاقی می‌افتد. آنها فقط می‌خواهند از ایستگاهی به ایستگاه دیگر برسند — «کجا سوار شوم؟ کجا پیاده شوم؟» سیستم است که اهمیت دارد نه جغرافیا. خطوط فقط در سه جهت حرکت می‌کردند: افقی، عمودی، یا با زاویه ۴۵ درجه. همین طور، فاصله ایستگاه‌ها را هم یکسان کرد، او هر ایستگاه را بر اساس رنگ همان خط رنگ کرد، و کاری کرد که در نهایت دیگر در واقع آن یک نقشه نبود. بلکه یک نمودار بود، درست مثل مدار برق،

با این تفاوت که مدار اینجا سیم‌های انتقال دهنده الکترون نیست، تونل‌های حاوی قطار است که مردم را از جایی به جای دیگر می‌رسانند.

در سال ۱۹۳۳، سازمان قطار شهری بالاخره تصمیم گرفت فرصتی به نقشه هری بک بدهد. و قطار شهری لندن به صورت آزمایشی هزار عدد از آن نقشه را در ابعاد جیبی چاپ کرد.

در یک ساعت همه آنها را بردند. آنها فهمیدند طرح بک عالی است و در عرض چند روز ۷۵۰٫۰۰۰ نسخه دیگر چاپ کردند.

طرح بک جهانی شد

طرح بک در واقع به الگوی طرز فکر امروزی ما درباره نقشه مترو بدل شد. توکیو، پاریس، برلین، ساوپائولو، سیدنی، واشنگتن، دی. سی. — همه آنها جغرافیای پیچیده را به هندسه شکننده تبدیل کردند. همه آنها از رنگ‌های مختلف برای متمایز کردن خطوط استفاده می‌کنند، همه آنها از نمادهای ساده برای متمایز کردن انواع مختلف ایستگاه‌ها استفاده می‌کنند. ظاهراً همه آنها بخشی از زبان جهانی هستند.

ویژگی‌های منحصر به فرد متروی لندن

متروی لندن، بخش جدایی‌ناپذیر زندگی شهروندان محسوب می‌شود و از مرکز شهر لندن به هشت منطقه مختلف در حومه شهر تقسیم می‌شود. هزینه مترو، قابل پرداخت با کارت‌های مخصوص اویستر (Oyster) و یا پول نقدی است. همچنین میانگین سرعت با احتساب توقف در ایستگاه‌ها ۳۳ کیلومتر بر ساعت است که در خطوط شهری گاهی سرعت قطارها به ۹۵ کیلومتر بر ساعت هم می‌رسد.

متروی لندن در دو بخش جنوبی و شمالی رودخانه‌ تایمز گسترده شده است و تنها ۱۰ درصد ایستگاه‌ها در جنوب رودخانه قرار گرفته‌اند. جالب است بدانید که از سال ۱۹۹۴ قانون جریمه عدم پرداخت کرایه برای شهروندان وضع شد و از سال ۲۰۰۸ مصرف الکل در تمامی وسایل نقلیه از جمله متروی لندن ممنوع شد. از دیگر ویژگی های متروی لندن این است که حدود ۵۵ درصد از آن روی زمین ساخته شده است و هزینه‌های این مترو از دهه‌ ۱۹۳۰ میلادی تماما از سوی شرکت‌های خصوصی تأمین می‌شود.

ایستگاه‌های مترو لندن در سینما

در فیلم «سقوط آسمان در حالی که جیمز باند در قسمت بلا استفاده چارینگ کراس از پله برقی سُر می‌خورد و شخصیت ضدقهرمان «رائول سیلوا» را دنبال می‌کند. یا فیلم ژانر وحشت (creep ۲۰۰۴) که آلدویچ پس‌زمینه آشوب‌ها است. همچنین در صحنه‌هایی از قبیل سریال تلویزیونی معروف انگلستان «شرلوک»، فیلم جنگی درامای (Darkest Hour ۲۰۱۷)، فیلم جاسوسی (Patriot Games ۱۹۹۲)، و همچنین در فیلم دراما، جنگی، رمانتیک (Atonement ۲۰۰۷)، تصویربرداری شده‌اند. یعنی افرادی که تابه‌حال از لندن دیدن نکرده‌اند، ممکن است بیشتر از ساکنان شهر با متروهای متروکه‌ آشنا باشند.

دانستنی‌های متروی لندن

۱-هزینه‌های این مترو از دهه‌ی ۱۹۳۰ میلادی تماما از سوی کمپانی‌های خصوصی تأمین می‌شود.

۲- شبکه‌ی تونل‌های این مترو حدود ۴۰۰ کیلومتر بوده، در حالی که فاصله‌ی هال تا لندن تنها ۳۲۸ کیلومتر است.

۳- سالانه ۴۰ میلیون نفر از طریق ایستگاه کنری وارف (منطقه‌ی تجاری شرق لندن) جابجا می‌شوند که به اندازه‌ی دو طول زمین فوتبال است.

۴- این مترو ۲۷۰ ایستگاه دارد.

۵- میانگین سرعت با احتساب توقف در ایستگاه‌ها ۳۳ کیلومتر بر ساعت است. در خطوط شهری گاهی سرعت قطارها به ۹۵ کیلومتر بر ساعت هم می‌رسد.

۶- یک گروه علاقه‌مند به مسائل مرتبط به متروها، ۲۶ سال در رابطه با ۹/۵ کیلومتر از دیوارهای کاشی شده‌ی قدیمی این مترو تحقیق و آن را در یک کتاب گردآوری کردند.

۷- از سال ۲۰۰۸ مصرف الکل در تمامی وسایل نقلیه از جمله مترو قدغن شده است.

۸- نزدیک‌ترین دو ایستگاه همجوار تنها ۲۶۰ متر از هم فاصله دارند و دورترین ایستگاه‌ها هم در فاصله‌ی ۶/۳ کیلومتری از هم قرار گرفته‌اند.

۹- هری بک، طراح نقشه‌ی آیکونیک مترو، این طرح را از دیاگرام مدار الکتریکی الهام گرفته است.

۱۰- این مترو در دو بخش جنوبی و شمالی رودخانه‌ی تایمز گسترده شده است و تنها ۱۰درصد ایستگاه‌ها در جنوب رودخانه قرار گرفته‌اند.

۱۱- تونل‌های خط مرکزی به دلیل انحناهای موجود در پلن خیابان‌های قدیمی لندن، پیچ و خم زیادی دارند.

۱۲- هنگام ساعت شلوغی، شلوغ‌ترین ایستگاه وار لو با ۵۷۰۰۰ مسافر است.

۱۳- جریمه‌ی عدم پرداخت کرایه از سال ۱۹۹۴ وضع شد.

۱۴- در روی ستون‌های ایستگاه تمپل (معبد)، نشانه‌هایی شبیه به معبد طراحی شده است.

۱۵- کلمه‌ی Tube که به شبکه‌ی متروی لندن اطلاق می‌شود، اوایل قرن بیستم معرفی شد. این کلمه در واقع کوچک شده‌ی نام مستعار “Two Penny Tube” است که اولین بار به خط مرکزی به دلیل کرایه‌ی دو پنی آن داده شد.

۱۶- هر هفته پله برقی‌های مترو به اندازه‌ی دو بار سفر به دور کره‌ی زمین بالا و پایین می‌روند.

۱۷- در این شبکه ۴۹ ایستگاه غیر فعال وجود دارد، بعلاوه یک ایستگاه نزدیک همپ استید که ساخت آن به دلیل قرار گرفتن در یک منطقه‌ی حفاظت شده ناتمام ماند.

۱۸- بخش‌های شمالی و غرب لندن به‌طور گسترده‌ای بر مبنای توسعه‌ی خطوط راه‌آهن زیرزمینی این شهر شکل گرفته‌اند.

۱۹- در طول جنگ جهانی دوم بخشی از خط پیکادیلی برای نگهداری از گنجینه‌های موزه‌ی بریتانیا به‌کار می‌رفت.

۲۰- قوس‌های سیاه در میان الگوهای سبز و کرم کاشی‌کاری‌های ایستگاه آرک وی پنهان شده‌اند.

۲۱- لوگوی قرمز و دایره‌ای این شبکه قدیمی‌ترین نام تجاری روزگار مدرن و الهام‌بخش بسیاری از طراحی‌ها در سطح جهان بوده است.

۲۲- حدود ۵۵ درصد از متروی لندن روی زمین ساخته شده است.

۲۳- بیش از ۱۰۰۰ جسد زیر ایستگاه اولدگیت و در گور دسته‌جمعی بیماران طاعون ۱۶۶۵ دفن شده‌اند.

۲۴- طولانی‌ترین سفر با یک قطار حدود ۵۵ کیلومتر و بین ایستگاه‌های وست رویسلیپ و اپینگ انجام می‌شود.

۲۵- خط جابیلی تنها خطی است که به تمام خطوط متصل است.

۲۶- در طول جنگ جهانی دوم از ایستگاه‌های زیرزمینی این مترو به عنوان پناهگاه برای درامان ماندن از حملات هوایی دشمنان استفاده می‌شد.