• امروز : سه شنبه - ۱۴ مرداد - ۱۴۰۴
  • برابر با : Tuesday - 5 August - 2025

جنگ ۱۲ روزه (ایران و اسرائیل) و زخمی بر میراث معماری تهران

  • کد خبر : 34514
جنگ ۱۲ روزه (ایران و اسرائیل) و زخمی بر میراث معماری تهران
در پی درگیری نظامی ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل و استفاده اسرائیل از تسلیحات دوربرد و حملات پهپادی، شوربختانه چندین بنای تاریخی و دارای ارزش معماری در شهر تهران دچار آسیب شدند … در گزارش زیر برای اولین بار به این موضوع خواهیم پرداخت ..

به گزارش وطن شهر و به نقل از سفرنویس، این رخداد در حالی صورت گرفت که براساس کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه درباره حفاظت از اموال فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه، کشورهای عضو (از جمله ایران و اسرائیل) متعهد شده‌اند که از وارد کردن هرگونه آسیب به آثار فرهنگی منقول و غیرمنقول، از جمله بناهای تاریخی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها، مجموعه‌های هنری و … خودداری کنند.
نقض این تعهدات، نه‌تنها خسارتی جبران‌ناپذیر به هویت فرهنگی کشور وارد می‌کند، بلکه می‌تواند پیامدهای حقوقی بین‌المللی در پی داشته باشد.

نام اثر: ساختمان شیشه‌ای
نام معمار: عبدالعزیز فرمانفرمائیان
هدف اصلی: صدا و سیمای جمهوری اسلامی
میزان تخریب: آسیب جدی به بنا و تخریب نمای شیشه‌ای
شرحی بر اثر:
ساختمان شیشه‌ای که طراحی آن به دستور محمدرضا پهلوی از سال ۱۳۵۶ برای سازمان رادیو و تلویزیون ملی توسط عبدالعزیز فرمانفرمائیان، جوزف زوکر و سایر همکاران آغاز و در سال ۱۳۶۰به بهره‌برداری نهایی رسید.
ساختمان با فرم مکعبی ساده، نمای شیشه‌ای و حیاط مرکزی طراحی شده‌ بود و نمونه‌ای از معماری مدرن ایران که نمای شیشه‌ای آن نشان‌دهنده‌ی جهت‌گیری به‌سوی شفافیت رسانه‌ای و معماری بین‌المللی بود. می‌گویند مهندسی سازه آن را جهانگیر درویش بر عهده داشت.

مهم‌ترین ویژگی‌ این بنا، حیاط مرکزی آن است؛ الگویی برگرفته از معماری سنتی ایرانی که در قالبی مدرن و عملکردی متفاوت بازتعریف شد. در حالی‌ که خانه‌های سنتی ایرانی از حیاط به‌عنوان قلب زندگی خانوادگی استفاده می‌کردند، در ساختمان شیشه‌ای این فضا به مکانی برای تعاملات اجتماعی، تهویه طبیعی و ورود نور تبدیل شد. این تلفیق سنت و نوآوری به هویتی دوگانه برای بنا انجامید: جهانی در ظاهر، ایرانی در باطن.
نشانی اثر: خیابان ولیعصر، محوطه جام‌جم در ضلع شمالی بوستان ملت

نام اثر: استادیوم آرارات و نیایشگاه صلیب مقدس
نام معمار: رُستُم وسکانیان
هدف اصلی: قرارگاه ثارالله
میزان تخریب: شکسته شدن شیشه ها و برخی از درها بر اثر موج انفجار
شرحی بر اثر:
باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات در فضایی با وسعت ۷۴۰۰۰ متر مربع از سال ۱۳۴۹ ساخت آن آغاز و در سال ۱۳۵۴ به بهره‌برداری رسید وسکانیان مجموعه را با طراحی نوگرا ، با انتخاب مصالح بتن خالص، آجر و شیشه در زمینی با ارتفاع ۲۶ متر بنا کرد. در حال حاضر تیم فوتبال زنان ایران در این مجموعه تمرین می کنند و مدتی یکی از سالنها لوکیشن فیلم برداری مجموعه عصرجدید بود.

برگزاری جشن صلیب مقدس در مجموعه آرارات کنار کلیسای صلیب مقدس

با ارزش‌ترین بخش مجموعه آرارات نیایشگاه صلیب مقدس است که از بتن مسلح ساخته شده و هم در پلان و هم در نما مدولار و قرینه است. با طراحی آوانگارد وسکانیان هستۀ مرکزی عبادتگاه با چهار صلیب عظیم احاطه شده که گویی محافظ عابد است در هنگام عبادت …


نام اثر: کتابخانه وزارت امورخارجه باهنر
نام معمار: مرتضی اکملی
هدف اصلی: نامشخص
میزان تخریب: تخریب بخشی از جداره ها و اتاق ها و شکسته شدن شیشه ها
شرحی بر اثر:
کتابخانه وزارت امورخارجه که در جنوب دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه قرار دارد با مهندسی مرتضی اکملی و طراحی داخلی مهندس متقی در دوره پهلوی در سالهای ۴۹-۵۰ بنا شده است. در مهر ماه سال ۱۳۷۸ کتابخانه تخصصی وزارت امورخارجه با پیشنیه بیش از ۱۰۰ سال در این عمارت بازگشایی شد.

 

کتابخانه وزارت امور خارجه ایران- عکس آرش طبیب زاده

نام اثر: موسسه عبدالعزیز فرمانفرمائیان
نام معمار: به احتمال فراوان عبدالعزیز فرمانفرمائیان
هدف اصلی: تابلوی روزشمار پایان اسرائیل
میزان تخریب: علی‌ا‌لرغم خبر بی‌بی‌سی فارسی و ایران اینترنشنال این تابلو مورد هدف قرار نگرفته بود و این موضوع صرفا یک موج و شیطنت رسانه‌ای بود …
شرحی بر اثر:
ساختمان پشت سر تابلوی روزشمار پایان اسرائیل که در فاصله ۲ متری این تابلو قرار دارد، ساختمان شماره ۲ دفتر معماری عبدالعزیز فرمانفرمائیان و شرکا بود. که یک سوم از آن نیز متعلق به پرفسور یحیی عدل بود. دفتر اصلی فرمانفرمائیان در جنوب غربی میدان در اواخر دهه ۶۰ تخریب و به جای آن مسجد امام صادق بنا شد. خوشبختانه هیچ گونه حمله پهبادی به این بنا نشده و از گزند آسیب به دور بود.

کتابخانه وزارت امور خارجه ایران- عکس آرش طبیب زاده

نام اثر: موسسه عبدالعزیز فرمانفرمائیان
نام معمار: به احتمال فراوان عبدالعزیز فرمانفرمائیان
هدف اصلی: تابلوی روزشمار پایان اسرائیل
میزان تخریب: علی‌ا‌لرغم خبر بی‌بی‌سی فارسی و ایران اینترنشنال این تابلو مورد هدف قرار نگرفته بود و این موضوع صرفا یک موج و شیطنت رسانه‌ای بود …
شرحی بر اثر:
ساختمان پشت سر تابلوی روزشمار پایان اسرائیل که در فاصله ۲ متری این تابلو قرار دارد، ساختمان شماره ۲ دفتر معماری عبدالعزیز فرمانفرمائیان و شرکا بود. که یک سوم از آن نیز متعلق به پرفسور یحیی عدل بود. دفتر اصلی فرمانفرمائیان در جنوب غربی میدان در اواخر دهه ۶۰ تخریب و به جای آن مسجد امام صادق بنا شد. خوشبختانه هیچ گونه حمله پهبادی به این بنا نشده و از گزند آسیب به دور بود.

موسسه عبدالعزیز فرمانفرمائیان در میدان فلسطین

نام اثر: سردر باغ صبار فرمانفرمائیان
نام معمار: نامشخص
هدف اصلی: لانچر میدان قدس (به گفته منابع اسرائیلی)
میزان تخریب: هیچ گونه آسیبی به بنا وارد نشده است
شرحی بر اثر:
باغ فرمانفرمائیان که یکی باغ ها و عمارتهای شاخص شمال شهر تهران بود توسط دکتر صبار فرمانفرمائیان فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما که مدتی هم ریاست انستیتو پاستور ایران بود (۵۰-۵۶) وقف عام شد و در اختیار انستیتو پاستور قرار گرفت. شوربختانه از این باغ و عمارت صرفا یک سردر قاجاری به یادگار مانده است. این اثر در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.

سردر باغ صبار فرمانفرمائیان

ته نویس اول) براساس کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه درباره حفاظت از اموال فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه، کشورهای عضو موظف هستند که از وارد کردن هرگونه آسیب به بناهای تاریخی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها و مجموعه‌های هنری، خودداری کنند اما حکومتهای درگیر نباید در کناراین آثار، مراکز نظامی و انتظامی یا موارد مشابه ایجاد کنند یا بهره‌برداری نظامی از آن بنا داشته باشند
ته‌نویس دوم) براساس قوانین کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه کشورهای درگیر موظف هستند برای جلوگیری از حمله به مراکز تاریخی آثار را با نشان سپر آبی ، مشخص کنند. سازمان بین‌المللی سپر آبی، نهاد مشورتی کنوانسیون است که با هدف حمایت از میراث فرهنگی، آرشیوها، کتابخانه‌های ارزشمند، و مجموعه‌های اسنادی در شرایط بحران شکل گرفته. می‌توان گفت این نهاد همان نقشی را برای فرهنگ ایفا می‌کند که صلیب سرخ برای جان انسان‌ها دارد، به همین دلیل، آن را «صلیب سرخ فرهنگی» نیز می‌نامند.

سازمان سپر آبی یونسکو

ته‌نویس سوم) در دهه ۹۰ تلاش‌هایی برای تشکیل کمیته ملی سپر آبی در ایران صورت گرفت. اما شوربختانه به دلیل ساختار حاکمیتی وزارت میراث ایران کار به سرانجام نرسید، کمیته سپر آبی که اکنون می‌توانستیم از ظرفیت‌های آن در حفظ میراث فرهنگی کشور به ‌نحو مؤثرتری بهره‌مند شویم
ته نویس آخر) به رسم معمول سفرنویس این گزارش با افتخار تقدیم می شود به بانو ریحانه صادقیان پور ادمین صفحه عشاق تهران ساکن هلند و …
به امید سرزمینی بدون جنگ و بدون … !؟

لینک کوتاه : https://vatanshahr.ir/?p=34514
 

برچسب‌ها

ثبت دیدگاه

قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه‌های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام‌هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام‌هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.